مقدمه

آلمان یکی از کشورهای واقع در اروپاست که امروزه دانشجویان زیادی به دلیل رایگان بودن دانشگاه‌های این کشور و همچنین کیفیت بالای آموزشی، علاقه‌مند به تحصیل در آن هستند.

مشخصات کلی

آلمان با 83 میلیون جمعیت رتبه‌ی شانزدهم دنیا را از نظر ازدیاد جمعیت به خود اختصاص دادهاست. مساحت آلمان 357 هزار و 168 کیلومتر مربع است. آلمان در صنعت صادرات و واردات در رتبه سوم دنیا قرار دارد. در آلمان بیشترین صادرات و واردات به ماشین آلات و قطعات آن تعلق دارد.

مهاجرت تحصیلی

تحصیل در آلمان جزو بهترین گزینه‌ها برای مهاجرت محسوب می‌شود زیرا مهاجرانی که بتوانند از یکی از دانشگاه‌های معتبر این کشور پذیرش بگیرند. به احتمال فراوان ویزای آلمان را نیز اخذ خواهند کرد؛ ضمن این که دانشگاه‌های دولتی این کشور هزینه‌ی پایینی دارند و یا کاملا رایگان هستند و از اعتبار بالایی در جهان برخوردار هستند اما حتما مدرک زبان آلمانی b2 یا c1 و یا مدرک زبان انگلیسی آیلتس یا تافل نیاز خواهد بود.

میزان مهاجرپذیری

کشور آلمان در لیست کشورهای مهاجرپذیر قرار دارد و دارای فضای کاری و تحصیلی بی‌نظیری است. از 83 میلیون جمعیت آلمان بیش از 7 میلیون نفر مهاجر هستند. هفتمین کشور پربازدید در دنیا محسوب می‌شود و از آنجایی که بسیار قانونمند است آسایش زیادی را برای شهروندان خود بوجود آورده است. آلمان از نظر علم و فناوری در وضعیت عالی قرار دارد و حدود 75 درصد از مهاجران در سنین بین 20 الی 30 سال هستند. امنیت شغلی نیز در آلمان حرف اول را می‌زند و میزان حقوق پرداختی ثابت در این کشور به نسبت سایر کشورها بیشتر است بنابراین با در کنار تحصیل رایگان فرصت های شغلی خوبی هم در انتظار دانشجویان هست.

میزان رضایت مهاجران

میزان رضایت مهاجران به آلمان بیش از 90 درصد است که این رقم بی‌سابقه است. در میان افرادی که به قصد کار وارد این کشور شده‌اند، افرادی که سخت کوش هستند، می‌توانند به نتیجه مطلوبی دست یابند. در آلمان کسانی که در زمینه‌های مکاترونیک، فناوری اتوماسیون و همینطور ساختمان‌های الکتریکی فعالیت می‌کنند رضایت 85 درصد را اعلام نموده اند. مشاغل مربوط به تکنولوژی الکتریکی و همینطور مهندسی برق و نصب و راه اندازی خط‌های صنعتی می‌تواند بسیار درآمدزا باشد. برنامه‌نویسان سخت کوش در آلمان می‌توانند به رضایت صددرصدی از نظر درآمدزایی داشته باشند. همینطور حسابداری دارای پتانسیل مالی قابل قبولی است.

شهرهای مهاجرپذیر

هامبورگ، مونیخ، فرانکفورت و برلین از نظر تحصیلی و کاری رتبه‌های اول را دارند و بیشترین تعداد مهاجران را دارند. شهر مونیخ از نظر هزینه‌ای گران است اما امکانات تحصیلی بسیار زیادی دارد. هامبورگ دومین شهر بزرگ آلمان بوده که به پایتخت ورزشی آلمان نیز مشهور است. جمعیت 1.9 میلیون نفری دارد و یک مقصد توریستی نیز محسوب می‌شود. در این شهر ایرانی‌های زیادی دیده می‌شوند و از نظر آب و هوا نیز در وضعیت خوبی قرار دارد. حمل و نقل‌های شهری آن بسیار ارزان‌تر از دیگر شهرهای آلمان است. قدرت خرید در هامبورگ 82 درصد بیشتر از تهران گزارش شده است. شهر هامبورگ دارای 17 دانشگاه است که 6 دانشگاه دولتی بوده و از نظر هزینه‌ای در وضعیت نرمال قرار دارد. برلین از دسته شهرهای پرجمعیت در آلمان محسوب می‌شود و جمعیت آن در حدود 4 میلیون نفر اعلام شده است و در حدود 60 درصد از مردم این شهر هیچ دینی ندارند.

اخذ ویزا

دانشجویانی که با اخذ ویزای تحصیلی به آلمان مهاجرت کرده‌اند می‌توانند پس از فارغ التحصیل شدن به مدت حداکثر ۱۸ ماه کارت اقامت خود را تمدید نمایند و در جستجوی کار تمام وقت مرتبط با رشته تحصیلی خود باشند و پس از یافتن کار، اقامت خود را به اقامت کاری تبدیل کنند. وقت سفارتی که برای صدور ویزا ارائه می‌شود بسیار مهم است و اگر طبق زمان اعلام شده در محل حضور نداشته باشید ممکن است در لیست سیاه قرار بگیرید. سفارت آلمان به کسانی که مدرک زبان بهمراه پذیرش دانشگاه برای مقطع فوق لیسانس و دکترا دارند در سه هفته آینده نوبت می‌دهد که البته باید قبل از نوبت، مدارک توسط سفارت تایید شده باشد ( این شرایط مربوط به دوران قبل و بعد از اتمام بحران کرونا است و اطلاعاتی درمورد شرایط اکنون در دست نیست). برای اخذ ویزای تحصیلی آلمان باید دعوت نامه معتبر از سوی مدرسه، دانشگاه و یا یک موسسه آموزشی معتبر ارائه کنید. بهتر آن است که دانشجویان حساب بانکی داشته باشند تا بتوان اثبات کرد تمکن مالی مورد نظر (حداقل 720 یورو در ماه) را دارند. همینطور بهتر است هزینه بیمه سلامت را بپردازند تا مراحل درخواست سریع‌تر طی شود. در نظر داشته باشید که اخذ ویزا با اخذ اقامت فرق دارد و در بخش بعد اقامت را مورد بررسی قرار می‌دهیم. در حالت عادی اخذ ویزای آلمان حداقل یک ماه و حداکثر یک سال زمان نیاز است.

اخذ اقامت

تحصیل در کشور آلمان از جمله بهترین و راحت‌ترین روشهای اقامت گرفتن در این کشور است. تحصیل در آلمان به زبان آلمانی غالبا رایگان است و در خیلی از دانشگاه‌ها به زبان انگلیسی هم رایگان خواهد بود. مدت زمان اخذ اقامت آلمان 8 سال است و باید در این مدت به دولت آلمان مالیات پرداخت شود. در صورت اخذ فاند یا بورسیه، تحصیل در مقطع دکترا در آلمان می‌تواند یک شغل بحساب بیاید و در صورتی که در ازای آن دانشجوی دکترا در دانشگاه به تحقیق و پژوهش بپردازد و به عبارتی دوره تحصیل را در استخدام دانشگاه باشد، بعلت مالیاتی که دولت از روی حقوق برمی‌دارد روند اخذ اقامت سریعتر ‌می‌شود. به عبارت دیگر شما با تحصیل به مدت 3 تا 4 سال در آلمان و پرداخت مالیات به مانند یک شهروند بخشی از مراحل اخذ اقامت را گذرانده‌اید و پس از تحصیل 18 ماه فرصت دارید تا با پیدا کردن یک شغل مرتبط همواره در خاک آن کشور بمانید. بعد از پیدا کردن شغل تنها با 3 تا 4 سال دیگر زندگی و پرداخت مالیات می‌توانید اقامت دائم آن را اخذ کنید.

اقامت از طریق کار در این کشور به دو روش امکان‌پذیر است: بلوکارت و جستجوی کار. 1) اقامت از طریق بلو کارت به این صورت است که شما باید از یک کارفرما در آلمان پیشنهاد کاری داشته باشید که سالیانه حدود 53600 یورو به شما حقوق می‌دهد و بعد از 4 سال می‌توانید اقامت دائم این کشور را اخذ کنید. 2) اقامت از طرق جستجوی کار به این صورت است کشور آلمان یک لیستی از رشته‌های خاص منتشر می‌کند و اگر در آن رشته‌های منتشر شده تحصیل کرده باشید، ویزای 6 ماهه دریافت می‌کنید و در طول 6 ماه فرصت دارید که در رشته مربوطه کار پیدا کنید و بعد از پیدا شدن کار می‌توانید ویزای خود را به بلوکارت تبدیل کنید و بعد از 4 سال اقامت دائم این کشور را کسب کنید.

اخذ پاسپورت

با اخذ پاسپورت آلمان می‌توانید تابعیت این کشور را به دست آورید. به دست آوردن تابعیت یک کشور یعنی مانند شهروند آن کشور با شما رفتار خواهد شد. اخذ تابعیت آلمان شرایط زیر را می‌طلبد:

زندگی به مدت 8 سال در این کشور (در صورت ثبت شرکت 7 سال و در مواردی 6 سال)

تسلط به زبان آلمانی حداقل در حد B1

تمکن مالی و توانایی حمایت مالی از خانواده بدون نیاز به کمک دولت

عدم هرگونه سابقه کیفری
شرکت در آزمون شهروندی آلمان

لغو تابعیت قبلی

سفارت و کنسولگری

کنسولگری ایران در برلین: ساعت و روزهای کاری سفارت ایران در شهر برلین هر روزه از 8:30 الی 17 به غیر از روزهای تعطیل در نظر گرفته شده است. تلفن 004930843530- سایت :http://berlin.mfa.ir 2) سفارت آلمان در تهران: روزهای کاری یک شنبه تا پنجشنبه از ساعت 6:45 الی 14:30 و اعلام شده است. روزهای جمعه و شنبه سفارت تعطیل است. ساعت کاری برای بخش تأیید مدارک از یکشنبه الی پنجشنبه از ساعت 7:30 الی 10:30 با تعیین وقت قبلی امکان پذیر است. تلفن 02139991499- آدرس تهران، جوادیه، خیابان فردوسی، پلاک 324.

تحصیل

امکان تحصیل در آلمان به دو زبان انگلیسی و آلمانی در این کشور مزیت خوبی است. امکان کار دانشجویی و پوشش هزینه‌های زندگی دانشجویی در آلمان است و در کنار آن، خدمات کارت دانشجویی در بخش بزرگی از دغدغه‌ها، مثل حمل‌و‌نقل، تخفیف در خرید کتاب، تخفیف در خرید بلیط تئاتر و سینما و کنسرت و غیره را برایتان رفع می‌کند.

تحصیل رایگان

اولین گام برای تحصیل رایگان در آلمان انتخاب یک دانشگاه مناسب است. هرچند که بیشتر دانشگاه‌های آلمان تحصیلات رایگان را ارائه می‌دهند اما باید در نظر داشته باشید تنها رشته‌های محدودی را به زبان انگلیسی ارائه می‌دهند. از آنجایی که در آلمان تحصیلات آکادمیک به دو زبان انگلیسی و آلمانی ارائه می‌شود دانشجو باید یک گواهی تایید شده داشته باشد که ثابت کند دوره زبان آلمانی را گذرانده است. از بهترین دانشگاه های آلمان می‌توان به دانشگاه برلین، دویس بورگ، بن، گوتیگن اشاره کرد.

بورسیه تحصیلی

در آلمان موسسات دولتی و خصوصی ای وجود دارند که بخش عمده‌ای از فعالیت‌شان به حمایت مالی از دانشجویان بین‌المللی اختصاص دارد. دانشجویان با داشتن شرایطی مانند معدل بالا، ارائه‌ی مقاله و شرکت در سمینارهای مورد نظر این موسسات می‌توانند شانس خود را برای گرفتن بورسیه‌ی تحصیلی بالا ببرند. برخی از بورسیه‌های تحصیلی این موسسات شامل:

1) بورسیه DAAD بر اساس رشته و دانشگاه متفاوت است اما هزینه تحصیل، هزینه زندگی، و حتی در مواردی هزینه سفر را شامل می‌شود. تمرکز این بورسیه برای مقطع دکترای و پسا دکتری است.

2) بورسیه اراسموس برای دانشجویان بینالملل در اتحادیه‌ی اروپا در نظر گرفته شده و توسط کمیسیون اروپا تأمین می‌شود و کمک ‌هزینه‌ی زندگی و تحصیل در اروپا برای مقاطع ارشد و دکتری است.

3) بورسیه تحصیلی‌ هاینریش بل به دانشجویان بین‌المللی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا که در یکی از دانشگاه‌های معتبر آلمان تحصیل می‌کنند، اعطا می‌شود.

4) بورسیه Konrad-Adenauer Stiftung توسط بنیاد بورسیه به دانشجویان بین المللی کارشناسی ارشد و دکترا که سن آن‌ها کم‌تر از 30 سال باشد اعطا می‌شود. اخذ این بورسیه نیازمند مدرک دانشگاهی، نمرات و معدل بالا و زبان آلمانی با حداقل سطح B2 است. همچنین دانشجو باید به طور فعالانه برای بهبود وضعیت جامعه تلاش کرده و به مسائل سیاسی علاقه‌مند باشد.

5) بورسیه تحصیلی Deutschlan Stipendium به دانشجویان بین‌المللی تعلق می‌گیرد. برای کسب این بورسیه‌ تنها استعداد و تحصیل در آلمان مورد نظر است و ملیت و درآمد در این موضوع تأثیری ندارد. این بورسیه تحصیلی به مبلغ 300 یورو در ماه و حداقل برای دو ترم اعطا می شود اما ممکن است بتوان آن را برای زمان بیشتری تمدید کرد.

امتیازات کارت دانشجویی

در آلمان با استفاده از کارت دانشجویی می‌توان از حمل و نقل عمومی ‌درون ‌شهری به صورت عمومی ‌استفاده کرد. در هر دو کشور هلند و آلمان نیز برای بازدید از اماکن‌ گردشگری و تفریحات مختلف با استفاده از کارت دانشجویی می توان تخفیف‌هایی دریافت کرد. همچنین برخی از رستوران‌ها و فروشگاه‌ها برای دانشجویان تخفیف‌هایی قائل می‌شوند که در پس‌انداز و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند. اما دو نکته‌ی مهم را مورد توجه قرار دهید. اول این ‌که کارت دانشجویی خود را همیشه به همراه داشته باشید، چون ممکن است در جایی غیر منتظره بتوانید از آن استفاده کنید. نکته‌ی دوم این‌که حتما درباره‌ی کارت‌های تخفیف و سایر راه‌های صرفه‌جویی در هزینه‌ها از دانشگاه خود سوال کنید.

محل سکونت

سالن‌های اقامت دائم (Student halls of residence) برای دانشجویان یکی از ارزانترین گزینه‌ها برای اقامت در آلمان است و اکثر دانشگاه‌های آلمان چنین امکانی را برای دانشجویان در نظر گرفته‌اند. متوسط اجاره این سالن‌ها که شامل تمامی هزینه‌هاست 246 یورو در ماه است. علیرغم ظرفیت بالای این سالن‌ها بهتر است در اسرع وقت درخواست خود را برای رزرو ارسال کنید چرا که تقاضا برای این اقامتگاه‌ها بسیار زیاد است. بهترین فضا در این مجتمع‌ها وجود یک اتاق در هر طبقه به همراه سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه است. اگر خصوصی بودن فضای اقامت برایتان اهمیت بالایی دارد می‌توانید در آپارتمان‌های دانشجویی که در آن‌ها یک تا دو نفر زندگی می‌کنند ساکن شوید. قیمت این آپارتمان‌ها نسبت به سالن‌های اقامتی بالاتر است.

چاپ مقالات علمی

اگر در حین تحصیل در آلمان، مقاله‌ی خود را ارائه دهید از امتیازات مختلفی بهره‌مند شوید. مقاله‌ی ارائه شده در صورت داشتن سطح کیفیت و استانداردهای لازم علمی، ‌برای مولف و دانشگاه اعتبار خوبی به ارمغان می‌آورد و از این رو ‌اکثـر دانشگاه‌ها در کشور آلمان امتیازات ویژه‌ای برای مولفان در نظر می‌گیرند. شما همچنین می‌توانید با کمک اساتید راهنما با شرکت‌های تحقیقاتی مختلف قرارداد ببندید و در ازای تألیف مقاله دستمزد دریافت کنید. البته لازم به ذکر است که در پایان این احتمال وجود دارد که مقاله به نام شما چاپ نشود.

کنفرانس های علمی

برخی از نمونه کنفرانس‌های بین المللی که اخیرا در آلمان برگزار شده‌اند عبارتند از: کنفرانس بین المللی مطالعات شهری و فراشهری، کنفرانس کامپیوتر و گفتار و کنفرانس سیستم‌های انرژی آینده. در واقع این کنفرانس‌ها موضوعات مختلفی در تمام زمینه‌ها را پوشش می‌دهند. می‌توانید از طریق فراخوان‌های دانشگاه یا به صورت آنلاین از کنفرانس‌هایی که در کشور آلمان برگزار می‌شوند با خبر شوید.

تحصیل در مقطع لیسانس و فوق لیسانس

تحصیل در مقطع لیسانس و فوق لیسانس دانشگاه‌های دولتی آلمان بعلت شهریه‌ی پایین و یا کاملا رایگان، گزینه خوبی برای مهاجرت بحساب می‌آید اما برای شانس بیشتر در پذیرش بهتر است در کنار مدرک زبان انگلیسی یک مدرک زبان آلمانی b2 یا c1 هم داشته باشید. باید در نظر داشت هزینه‌ها‌ی ثبت نام و کارت دانشجویی و غیره جدا از شهریه می‌باشد و رایگان نخواهد بود. از طرفی تحصیل در هلند هزینه بر بوده و در حقیقت این کشور یکی از گرانترین کشورهای اروپایی برای تحصیل در این مقاطع است. اما با استفاده از بورسیه‌ی تحصیلی و کمک هزینه‌ی دانشجویی می‌توان بخشی از هزینه‌های تحصیل و زندگی در این کشور را پوشش داد.

تحصیل در مقطع دکتری

مقطع دکتری در آلمان شامل یک دوره‌ی سه مرحله ایست که مطابق با چهارچوب صلاحیتی اروپاست و توسط فرایند بولونیا (Bologna Process) تصویب شده است. این سه مرحله شامل کلاس‌ها، مطالعه شخصی، تحقیق و نوشتن تز پایان‌نامه می‌باشد. در این دوره طی 3 تا 4 سال باید 180 تا240 واحد را پاس کنید. استاد راهنمای دانشجویان مقطع دکتری مسئول نظارت بر تحقیقات و نگارش پایان نامه است. شهریه مقطع دکترا در آلمان معمولا رایگان است که البته شامل برخی هزینه‌های ثبت نام نمی‌شود و ممکن است در برخی دانشگاه‌ها اگر تحصیل بیشتر از سه سال (6 ترم) طول بکشد مقدار معینی بعنوان شهریه (ترم‌ 6 به بعد) دریافت شود. همچنین اگر واجد شرایط باشید می‌توانید بعنوان محقق به استخدام دانشگاه در‌آیید.

در آلمان ممکن است دانشجویانی که مدرک لیسانس دارند هم اگر واجد شرایط باشند برای این مقطع پذیرش بگیرند. مدارک دیگری مانند رزومه، انگیزه نامه، توصیه نامه از اساتید قبلی در روند پذیرش نیز در هر دو کشور بسیار تاثیر گذار است. در آلمان علاوه بر مدرک تافل یا آیلتس ممکن است نیاز باشد مهارت آلمانی هم داشته باشید که نیاز به گواهی TestDaF یا DSH را دارد. همچنین در بعضی موارد ممکن است از شما بخواهند تز پایان‌نامه را به زبان آلمانی بنویسید.

میانگین درآمد

وقتی کار جدیدی را در کشور دیگری شروع می‌کنید، باید از مسائلی مانند اینکه حقوق شما چگونه محاسبه می‌شود، چقدر مالیات پرداخت می‌کنید و نحوه پرداخت حقوق به چه صورت است، مطلع باشید. همچنین ممکن است این سوال برایتان بوجود آید که آیا دستمزدی که دریافت می کنید عادلانه است یا خیر. در اینجا اطلاعات کلی وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا از چگونگی پرداخت حقوق، مقدار دستمزدی که می‌توانید انتظار داشته باشید (بسته به تجربه و صنعت شما) و میزان پاداش پرداختی (همانند عیدی در ایران) در هلند و آلمان با خبر شوید.

ابتدا باید بدانید حقوق خالص شما (Net Salary) مبلغی است که هر ماه پس از کسر کلیه مالیات‌ها، کمک هزینه تأمین اجتماعی، پاداش‌ها و سایر هزینه‌ها، به حساب بانکی شما واریز خواهد شد. کسر این هزینه‌ها و مالیات بسته به شغلی که دارید و شهری که در آن زندگی می‌کنید و شرایط خاص شما (مانند وضعیت تاهل) می‌تواند متفاوت باشد. در وب سایت steuergo.de که مربوط به کشور آلمان است می‌توانید با ارائه رقم حقوق ناخالص سالانه (با احتساب پاداش سالیانه‌) از میزان کسر مالیات و خدمات درمانی و غیره از حقوقتان مطلع شوید.

در آلمان هم این نوع از پاداش‌ها وجود دارد و اغلب 13 ماه در سال حقوق پرداخت می‌شود که همان پاداش کریسمس و تعطیلات تابستان است. همینطور مهاجران از مزایای بیشتری برخوردارند و خدماتی مانند اتومبیل شرکت، تلفن همراه، رایانه شخصی و کمک هزینه‌هایی برای بیمه درمانی، اقامت کوتاه و مدارس فرزندان را دریافت می‌کنند. در نظر داشته باشید که این مزایا و پاداش‌ها مشمول مالیات بر درآمد بوده و از حقوق کسر می‌شوند.

در اینجا برخی از میانگین‌ درآمد ماهانه شغل‌های متداول را آورده‌ایم: (مبالغ به یورو می‌باشند)

آلمان: پزشکی 6,446، تحقیقات علمی 4.693، مهندسی 5.233، حسابداری 6.018، بانکداری 5.346‬، مشاوره 5.309، فناوری اطلاعات 5.190، وکالت 5.140، بازاریابی 5.039‬، منابع انسانی 4.799، روابط عمومی4.666، بیمه 4.656، مشاغل فنی 4.441، طراحی 3.921، مدیریت 3.660